Józef Piłsudski
Wskrzesiciel państwa polskiego, twórca i wódz armii polskiej - Marszałek Józef Piłsudski. Urodzony 5 grudnia 1867 roku na ziemi wileńskiej. Zesłany na Sybir w 19 roku życia. Po powrocie wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej.
W 1905 roku organizował walkę zbrojną z caratem. Potem utworzył Związek Strzelecki - z nim wyruszył z Krakowa 6 sierpnia 1914 roku na oswobodzenie zaboru rosyjskiego. Po opuszczeniu przez Moskali rubieży Rzeczpospolitej, skierował wszystkie siły przeciw Niemcom i Austriakom. 20 lipca 1917 roku wywieziony do Magdeburga.
Wrócił w listopadzie 1918 roku i 11 listopada objął władzę nad wskrzeszonym państwem. Stworzył rząd, zwołał sejm ustawodawczy, orężem wykreślił granice Polski. W 1920 roku odparł najazd bolszewicki.
Od 1926 roku dąży całą swoją potęgą do naprawy konstytucji - zamach majowy.
Jego geniusz pozwolił narodowi polskiemu dokonać w krótkim czasie olbrzymiego dzieła.
Polska wolna i niepodległa
Długa była droga Polski do wolności, długa i krwią znaczona. Naród polski przybity i zrozpaczony po klęsce rozbiorów nie zrezygnował z nadziei zrzucenia przy najbliższej okazji nienawistnego jarzma, nadziei odbudowy niepodległego państwa.
Nie ziściły się nadzieje Polski związane z postacią Napoleona Bonaparte. Klęską kończyły się kolejne powstania.
W przededniu wybuchu I Wojny Światowej wypływa nowa próba utworzenia samodzielnego państwa polskiego. Roman Dmowski usiłuje uzyskać od cara autonomię dla Królestwa. Były więzień caratu - Józef Piłsudski - tworzy organizacje bojowe. Celem jest odbudowa niezawisłego państwa polskiego.
Wybuch wojny rozbudził w patriotycznych kręgach nadzieje na odzyskanie niepodległości. Zwracając się do kompanii kadrowej Piłsudski mówi: "Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie Ojczyzny."
Orężne czyny Legionów Piłsudskiego głoszą przed światem konieczność utworzenia niepodległej Polski. Tymczasem po kryzysie przysięgowym (Piłsudski i jego żołnierze odmawiają złożenia przysięgi "dochowania braterstwa broni wojskom Niemiec i Austrowęgier") legionistów internowano w obozach w Szczypiornie i Beniaminowie, a Józefa Piłsudskiego aresztowano i osadzono w twierdzy w Magdeburgu. Ale ich walka nie poszła na marne. 8 stycznia 1918 roku ukazuje się orędzie prezydenta Stanów Zjednoczonych - Wilsona - mówiące o tym, że utworzenie niezależnego państwa polskiego z dostępem do morza jest podstawowym warunkiem pokoju w Europie.
Ostatecznie, przegrana Niemiec i Austrii, po wcześniejszym upadku caratu i klęsce Rosji, kruszy bariery graniczne tych państw rozdzierających Polskę na trzy zabory. Dnia 10 listopada powraca do Warszawy, zwolniony z Magdeburga, Józef Piłsudski. 11 listopada Rada Regencyjna przekazuje Piłsudskiemu dowództwo nad Wojskiem Polskim, a następnie pełnię władzy.
Po 123 latach niewoli wkracza Polska na nową drogę. Drogą tą jest niepodległość. Miesiąc po miesiącu powstaje zarys państwa, bez granic jeszcze, ośrodek władzy, administracja. A wśród tych wysiłków przychodzi wojna z bolszewikami. Wysiłek całego narodu i armii wykonującej plan i rozkazy Naczelnika Państwa dał zwycięstwo w 1920 roku.
W dwa lata po listopadzie 1918 roku wykrystalizowało się w ogniu walk Państwo Polskie.
Zamach Majowy
12 maja 1926 roku Marszałek Józef Piłsudski na czele zgromadzonych oddziałów podjął marsz na Warszawę. Tak rozpoczęły się dramatyczne wydarzenia, które przeszły do historii jako "zamach majowy".
Kryzys rządowy, skłócony parlament, pogarszająca się sytuacja gospodarcza i społeczna w Polsce skłoniły Piłsudskiego do próby naprawy państwa. Miała to być zbrojna demonstracja, ale doszło do trzydniowej wojny domowej. Piłsudski miał poparcie znakomitej większości kraju.
"Staję do walki z głównym złem państwa, panowaniem rozwydrzonych partii i stronnictw nad Polską" - powiedział Piłsudski.
12 maja wojska Piłsudskiego opanowały Pragę, po południu doszło do legendarnego spotkania Marszałka i prezydenta Wojciechowskiego na moście Poniatowskiego.
Po trzech dniach walk w Warszawie przewagę uzyskały wojska Piłsudskiego. Strajk kolejarzy zatrzymał wierne rządowi pułki z Wielkopolski i Pomorza. Wojska rządowe zaprzestały oporu.
Walki pochłonęły 400 ofiar śmiertelnych, ponad tysiąc osób odniosło rany.
31 maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Józefa Piłsudskiego na prezydenta państwa. Marszałek wyboru nie przyjął, ale uznał go za prawne usankcjonowanie zamachu.
Śmierć Piłsudskiego
Marszałek Józef Piłsudski zakończył życie 12 maja 1935 roku. Śmierć głównej postaci II Rzeczpospolitej spowodowała ogromny wstrząs, zarówno w obozie rządowym, jak i w społeczeństwie.
Józef Piłsudski miał wielu przeciwników za ograniczenie demokracji (zamach majowy, proces brzeski), ale nikt nie mógł kwestionować jego pierwszoplanowej roli w dziele odbudowy niepodległego państwa.
Uroczystości pogrzebowe odbywały się w Warszawie i Krakowie, gdzie 18 maja Marszałek pochowany został z największymi honorami w Katedrze na Wawelu.
Przemawiając nad jego trumną prezydent Mościcki powiedział:
"Cześć, jaką otaczaliśmy Józefa Piłsudskiego za życia, wzmaga się dziś i potężnieć będzie w Polsce z godziny na godzinę coraz stokrotniej..."
